همه افراد یک بار در زندگی درد دندان را تجربه کرده اند. دندان عقل یکی از دندان هایی است که انسان همیشه با آن درگیر بوده است. سومین دندان آسیا دندان عقل نام دارد، دندان عقل بین سن 17 تا 21 سالگی رشد می کند اما در برخی از افراد این دندان ممکن است زودتر یا دیرتر رشد کند. جالب است بدانید که دهان انسان تنها می تواند از 32 دندان، 28 دندان را بدون هیچ گونه مشکلی در خود جای دهد. از آنجایی که دندان عقل همیشه آخرین دندانی است که رشد می کند، بنابراین جا و فضای کمی برای رشد کردن دارد. خود دندان عقل هیچ مشکلی برای افراد ایجاد نمی کند اما فرآیند رشد آن اصولا دردسر ساز است. گاهی تنها راه حل درمان این نوع درد، جراحی و یا کشیدن دندان عقل است.
کشیدن و جراحی دندان عقل
همانطور که پیش تر نیز ذکر کردیم دندان عقل آخرین دندانی است که رشد می کند به همین دلیل فضای کافی برای رشد و نمو ندارد، بنابراین دندان عقل اصولا به صورت کج رشد می کند و حتی ممکن است راهی برای خارج شدن از لثه پیدا نکند و به صورت نهفته باقی بماند. این مشکلات علاوه بر این که درد شدیدی را برای فرد ایجاد می کنند مشکلات دیگری برای دندان های کناری و لثه نیز ایجاد میکنند.
دندان عقل نهفته چیست؟
در صورتی که دندان عقل به درستی رشد نکند مشکلات زیادی برای دندان ها و لثه ایجاد می کند. هنگامی که دندان عقل هیچ گونه راهی برای خروج از لثه پیدا نکند به آن دندان عقل نهفته می گویند. این نوع دندان هر بار که میخواهد از لثه بیرون بیاید موفق نمی شود. برخی از علائمی که در صورت وجود دندان عقل نهفته ایجاد می شود عبارتند از:
1- ورم و درد لثه
2- به هم فشردگی دندان ها
3- خرابی و پوسیدگی دندان ها
4- بوی بد دهان
5- بد مزه شدن دهان
6- دهان فرد به سختی باز می شود
علت جراحی دندان عقل نهفته چیست؟
در صورتی که دندان عقل به صورت غیر طبیعی از لثه بیرون بیاید یا دچارعفونت در فک، درد در فک و یا تغییر شکل شود بهترین گزینه کشیدن و یا جراحی دندان عقل می باشد. دندان عقل به این دلیل که در سنین بالای 18 سال شروع به رشد می کند دندان عقل نامیده می شود. یکی از رایج ترین جراهی هایی که جراحان فک و صورت انجام می دهند جراحی دندان عقل نهفته است.
بهترین سن برای جراحی دندان عقل چه سنی است؟
بهترین سن برای جراحی دندان عقل نهفته سن 18 تا 23 سالگی است، در این سن استخوان ها حالت ارتجاعی دارند و ریشه دندان عقل به صورت کامل تشکیل نشده است، بنابراین فرایند جراحی ساده تر اتفاق می افتد. در سن 35 سال به بالا جراحی دندان عقل دشوارتر می شود به همین دلیل توصیه می شود تا قبل از سن 30 سالگی جراحی دندان عقل صورت گیرد.
از چه طریقی متوجه شویم که آیا دندان عقل ما نیاز به جراحی دارد یا خیر؟
اصولا دندان پزشکان از بیماران می خواهند تا عکس رادیوگرافی با نام پانورامیک یا OPG تهیه کنند، این نوع عکس زاویه دندان عقل را به طور کامل بررسی می کند و بر اساس نتایج حاصل شده از این نوع عکس، دندان پزشک می تواند جراحی دندان عقل را توصیه کند و در صورتی که هیچ نیازی به جراحی نباشد دندان عقل می تواند در دهان باقی بماند.
دندان عقل حتما باید کشیده شود؟
در صورتی که در دهان فرد فضای کافی و لازم برای رشد دندان عقل وجود داشته باشد، دندان عقل نیز مانند سایر دندان ها می تواند در دهان رشد کند و دیگر هیچ نیازی به کشیدن و جراحی وجود نخواهد داشت، اما در صورتی که فضای کافی برای رشد این دندان وجود نداشته باشد یا دندان عقل به صورت کاملا نهفته و یا نیمه نهفته باقی بماند باید جراحی صورت گیرد. این مسئله که کشیدن و جراحی دندان عقل واجب است یا نه در افراد مختلف متفاوت است و همه چیز بستگی به عکسی که تهیه می شود و معاینه ای که توسط دندان پزشک صورت می گیرد دارد.
جراحی دندان عقل نهفته
دندان عقلی که نهفته است به صورت تقریبی و یا کامل در زیر استخوان و لثه باقی می ماند، برای خارج کردن این دندان، دندان پزشک با استفاده از یک تیغ مخصوص برشی بر روی لثه بیمار ایجاد می کند. سپس با استفاده از فرزهای مخصوص مقداری از استخوان پوشاننده برداشته می شود. در مواقعی که زاویه دندان عقل خیلی افقی باشد شاید لازم باشد تا دندان با فرز تکه تکه شود و از دهان خارج گردد. در نهایت دو الی سه بخیه بر روی لثه زده می شود. بعد از یک هفته فرد به صورت کامل بهبود پیدا می کند.
عوارض جراحی دندان عقل نهفته
1- یکی از رایج ترین عارضه هایی که بعد از جراحی دندان عقل نهفته ایجاد می شود تورم فک پایین می باشد. این تورم در افرادی که به دلیل نهفتگی کامل دندان عقل مجبور به برداشتن استخوان می باشند بیشتر است. تورم ایجاد شده تا سه روز اول در حال افزایش است اما از روز چهارم به بعد شروع به کاهش می کند. بیشترین میزان تورم در روز سوم به چشم می خورد.
2- یکی دیگر از عوارض شایع مشکل کم باز شدن دهان می باشد که اصولا با گذشت زمان کم کم بهبود پیدا می کند.
3- عوارض دیگرعبارتند از ایجاد کبودی و وجود خونابه در دهان که این مشکلات تا چند روز بعد از جراحی برطرف می شوند.
4- یکی از عوارض دیگر که خیلی کم پیش می آید عفونت ناحیه جراحی است که برای پیشگیری از این موضوع دندان پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند.
نکاتی که بعد از جراحی دندان عقل نهفته باید رعایت شود
1- بعد از جراحی گازی که در ناحیه جراحی قرار داده شده را تا حداقل یک ساعت به صورت محکم گاز بگیرید تا خون ریزی متوقف شود.
2- تا 24 ساعت بعد از جراحی دندان عقل از کمپرس یخ استفاده کنید و بر روی ناحیه جراحی شده قرار دهید. این کار به کاهش تورم و ناراحتی علی الخصوص در فک پایین کمک بسزایی می کند. یخ دارای خاصیت بی حس کنندگی نیز می باشد. دقت کنید که یخ را به صورت مداوم بر روی پوست خود قرار ندهید زیرا این کار به پوست فرد آسیب می رساند. یخ را در درون یک پارچه نازک قرار دهید و اجازه دهید حدود یک ربع روی پوست قرار بگیرد و دوباره حدود یک ربع به پوست خود استراحت دهید و دوباره این کار را ادامه دهید.
3- در صورتی که متوجه وجود خونابه در دهان خود شدید بهتر است محتویات دهانتان را به بیرون تف نکنید، تف کردن سبب ایجاد مکش و خون ریزی می شود. وجود خونابه در دهان بیمار تا سه روز بعد از جراحی امری طبیعی است.
4- دندان پزشکان داروهایی برای بعد از جراحی تجویز می کنند که بهتر است به موقع و مرتب مصرف شوند تا هیچ مشکلی ایجاد نشود. معمولا یک مسکن مثل استامینوفن و یک آنتی بیوتیک مثل آموکسی سیلین تجویز می شود.
مطلب فوق توسط نویسندگان ایمپلنت تهران با استفاده از منابع علمی تحت وب و کتب علمی نگارش شده است. و همانطور که میدانید که مباحث علمی نیاز به مشاوره جدی پزشک دارد ، هیچگونه مسئولیتی عهده دار ایمپلنت تهران نمیباشد. (دکتر دهقان)
