با توجه به روش های مختلف برای پوشش دادن دندان های کج و نامرتب، این سوال پیش می آید که آیا کامپوزیت برای دندان کج بهترین پوشش است؟ روش های مختلفی مانند ارتودنسی و یا لمینت دندان برای برطرف کردن این مشکل وجود دارد. هر کدام از این روش ها کاربرد، مزایا و معایب خود را دارد. اینکه کدام روش برای دندان مناسب است، مربوط به عمق مشکل می باشد. برای دندان هایی که بسیار کج و نامرتب هستند، بهترین روش این است که ابتدا ارتودنسی انجام شود و سپس برای زیبا تر نمودن طرح لبخند و پر کردن پستی و بلندی های جزیی از لمینت دندان و یا کامپوزیت دندان استفاده شود. اینکه بین این دو روش کدام ترجیح داده می شود را باید بررسی نمود و با توجه به صلاحدید و تشخیص دندانپزشک عمل کرد. در این مقاله به مقایسه این دو روش می پردازیم.
برای پوشش دادن دندان های کج لمینت کنم یا کامپوزیت
کامپوزیت برای دندان کج و نیز لمینت دندان از جمله روش هایی است که می توان برای پوشش دادن دندان های کج و البته در حالت جزیی استفاده کرد. ولی اینکه کدام روش بهتر است بستگی به تمایل بیمار و مشورت با دندانپزشک دارد. در این قسمت سعی داریم تا با مزایا و معایب دو روش آشنا شده و مقایسه های لازم را انجام دهیم در نهایت نتیجه می گیریم که آیا کامپوزیت برای دندان کج بهترین پوشش است یا خیر؟ موارد مقایسه به شرح زیر است:
کدام روش طبیعی تر است؟
در مورد کامپوزیت برای دندان کج روکش به صورت مستقیم بر روی دندان قرار می گیرد. ولی در مورد لمینت دندان ابتدا مینای دندان تراش داده می شود و فضای کافی برای قرار دادن روکش فراهم می شود. در نتیجه روکش روی دندان های تراشیده شده قرار گرفته و حجم اضافی روی دندان را نخواهد داشت. بنابراین این روش طبیعی تر است. در مورد دندان های کج این موضوع مهم تر است.
ماندگاری کدام روش بیشتر است؟
ماندگاری لمینت دندان به صورت معمول دو برابر کامپوزیت دندان می باشد. البته این مورد همیشه صادق نمی باشد و بستگی به مراقبت های بعد از نصب روکش و نحوه نصب دارد. با انتخاب بهترین دندانپزشک و رعایت نکات بعد از نصب روکش، حتی کامپوزیت دندان و یا لمینت را تا سال ها بر روی دندان های خود حفظ کنید. لمینت دندان نهایتا تا 20 سال و کامپوزیت دندان نهایتا تا 10 سال می تواند مشکلات دندان را پوشش دهد.
استحکام لمینت بیشتر است یا کامپوزیت؟
یکی از موارد مقایسه بین لمینت دندان مربوط به استحکام و مقاومت روکش در برابر ضربات و فشارهایی است که ممکن است وارد شود. باید گفت لمینت دندان بخاطر مواد بکار رفته در آن از استحکام بیشتری برخوردار است. بنابراین مقاومت زیادی در برابر این ضربات از خود نشان داده و به راحتی نمی شکند و یا ترک بر نمی دارد. هرچند استحکام کامپوزیت دندان نیز بالا است، ولی نسبت به روکش لمینت دندان کمتر می باشد.
امکان ترمیم بعد از ایجاد مشکل
یکی از مواردی که برای هر دو روش بسیار اهمیت دارد، امکان ترمیم بعد از هر گونه آسیب است. کامپوزیت برای دندان های کج این مزیت فوق العاده را نسبت به لمینت دندان دارد. به این معنی که در صورت هر گونه لب پریدگی و یا شکستگی جزیی و … به راحتی می توان روکش را ترمیم نمود. ولی برای لمینت دندان وضع این گونه نیست. در صورت هر گونه مشکل لازم است روکش برداشته و روکش جدید جایگزین شود. برای نصب روکش جدید نیز باید مطابق روند قبلی، مینای دندان تراشیده شود که آسیب زیادی به آن وارد می کند. این تعویض غیر از آسیب به دندان ها هزینه زیادی را به همراه خواهد داشت. بنابراین باید مراقبت بیشتری از لمینت دندان انجام دهید.
میزان مقاومت در برابر لکه پذیری
زیبایی طرح لبخند در اثر دندان های شفاف و یکدست بیشتر دیده می شود. بنابراین باید ببینیم مقاومت کدام یکی در برابر لکه پذیری و تغییر رنگ بیشتر است. کامپوزیت دندان مقاومت کمتری در برابر تغییر رنگ نسبت به لمینت دندان دارد. بنابراین در اثر خوردن مواد غذایی و یا نوشیدنی های رنگی با سرعت بیشتری نسبت به لمینت دندان رنگ می گیرد. بنابراین نیاز به مراقبت بسیار زیادی دارد و باید در نوع مصرف مواد و نوشیدنی ها بسیار دقت شود.
طول درمان کدام یک سریع تر است؟
کامپوزیت برای دندان های کج و لمینت دندان هر دو از روش های کوتاه مدت برای پوشش دادن دندان ها است. ولی طول مدت درمان در مورد کامپوزیت دندان بسیار سریع تر از لمینت دندان می باشد. کامپوزیت دندان در یک جلسه دندانپزشکی انجام می شود و جزو سریع ترین روش های زیبایی در حوزه دهان و دندان است. ولی برای نصب لمینت دندان باید دو بار به دندانپزشک در فاصله دو هفته ای مراجعه نمود. کامپوزیت دندان نیاز به مراجعات مکرر به دندانپزشکی ندارد و تعداد جلسات به بک جلسه ختم می شود، هرچند بعد از نصب هر دو باید سالی دو بار به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان ها مراجعه شود.
عدم آسیب به دندان ها در کدام روش بیشتر است
در مورد کامپوزیت دندان نیازی به تهاجمی به دندان ها نمی باشد. در این روش بر خلاف لمینت دندان نیازی به تراشیدن دندان نمی باشد. بنابراین آسیبی به دندان ها وارد نمی شود. حتی در صورت تعویض نیز نیازی نیست تا دندان ها آسیبی ببینند. البته باید خاطر نشان کنیم که کامپوزیت دندان برای بی نظمی های و کجی هایی کاربرد دارد که جزیی باشند. در مورد موارد حاد تر نیاز به استفاده از روش های تهاجمی می باشد.
صرف هزینه کمتر
یکی از مزایای کامپوزیت برای دندان های کج ، هزینه کمتری برای نصب روکش است. در این روش چون نیاز به اقدامات پیشرفته برای نصب روکش نمی باشد، هزینه کمتری نیز باید صرف شود. بنابراین برای افرادی که دندان های کج و نامرتب در آن ها جزیی است، می توانند با کمترین هزینه و صرف زمان کمتر زیبایی طرح لبخند را برای چندین سال داشته باشند.
نحوه نصب روکش کامپوزیت برای دندان های کج
حال می خواهیم نحوه نصب کامپوزیت برای دندان کج را توضیح دهیم. در این روش ابتدا باید رنگ روکش با توجه به آیتم هایی مانند رنگ پوست، رنگ چشم و… و بنا به تمایل فرد انتخاب شود. در مرحله بعد دندانپزشک برای بهتر نمودن زیبایی طرح لبخند لثه ها را هم تراز و در یک ردیف قرار می دهد. این روش با استفاده از ابزار دندانپزشکی انجام می شود. سپس روی دندان ها از هر گونه جرم و پلاک پاک شده و سطح صاف و یکدستی ایجاد می شود. سپس روکش کامپوزیت با استفاده از چسب و یا سیمان روی دندان ها قرار می گرد و با استفاده از تاباندن لیزر و اشعه مخصوص سفت و ثابت می شود. این مراحل همگی در یک جلسه قابل انجام است و نیاز به مراجعات مکرر به دندانپزشک نمی باشد. بنابراین می تواند بهترین پوشش برای دندان های کج، کامپوزیت دندان باشد.
معایب کامپوزیت برای دندان های کج
در کنار مزایای زیادی که این روش دارد، معایبی نیز برای این روش قایل می باشند. مزایایی مانند تعداد دفعات مراجعه محدود، هزینه کمتر نسبت به سایر روش ها و امکان ترمیم بعد از هر گونه آسیب و عدم آسیب به دندان ها در اثر نصب معایبی نیز وجود دارند. معایبی مانند استحکام و مقاومت کمتر در برابر فشار و ضربه، تغییر رنگ سریع تر نسبت به لمینت دندان و ماندگاری کمتر نسبت به لمینت دندان از جمله آن ها می باشد.
هزینه نصب روکش کامپوزیت برای دندان های کج
هزینه کامپوزیت دندان بر اساس آیتم های زیر تعیین می شود:
- دستمزد دندانپزشک بر اساس حرفه ای بودن و تخصص تعیین می شود. دندانپزشکان معروف و متخصص عموما دستمزد بیشتری دریافت می کنند. ولی نکته ای که مهم است این است که مراجعه به بهترین دندانپزشک باعث می شود فرد عوارض کمتری را تجربه نموده و نیز طرح لبخند زیبا تر شود. زیرا عوارضی مانند پوسیدگی دندان های زیر کامپوزیت، احتمال آسیب به دندان ها، غیر طبیعی بودن طرح لبخند و … در اثر انتخاب اشتباه دندانپزشک بوجود خواهد آمد.
- کلینیک یا مرکزی که مراجعه می کنید نیز در تعیین هزینه کامپوزیت دندان موثر می باشد. کلینیک های معتبر با بهترین و پیشرفته ترین امکانات عموما از بهترین دندانپزشکان نیز در کادر خود بهره می گیرند. بنابراین هزینه بیشتری را نیز مطالبه می نمایند.
- جنس روکش کامپوزیت دندان تاثیر زیادی در هزینه این عمل دارد. هر چه جنس باکیفیت تر و مرغوب تر باشد، زیبایی و شفافیت بیشتری داشته و هم اینکه ماندگاری آن نیز بالاتر است.
مراحل انجام کامپوزیت دندان نامرتب
آشنایی با صفر تا صد کامپوزیت دندان نامرتب نیاز به آگاهی از مراحل و نحوه انجام این روش دارد. در این قسمت با جزئیات این مراحل را توضیح می دهیم:
انتخاب رنگ
یکی از جنبه های مهم کامپوزیت دندان، بحث زیبایی شناختی آن است. انتخاب رنگ مناسب و متناسب می تواند در این میان نقش مهمی داشته باشد. امروزه رنگ های متنوعی از کامپوزیت در مراکز دندانپزشکی وجود دارد که انتخاب را برای بیمار و دندانپزشک راحت نموده است. برای پیدا کردن طبیعی ترین و نزدیک ترین رنگ، دندانپزشک نمونه های موجود را با رنگ دندان های طبیعی بیمار مقایسه و آن را با نظر مثبت فرد انتخاب می نماید.
تمیز کردن دندان
ابتدا دندانپزشک وضعیت کلی دندان ها را بررسی می نماید. وجود پوسیدگی و یا بیماری های لثه مانع بزرگی در راه نصب روکش کامپوزیت دندان است. ابتدا باید این مسایل برطرف شود. زیرا در صورت چسباندن روکش، رفع این مشکلات به برداشتن مجدد روکش و درمان دارد که هم هزینه و هم زمان بیمار تلف خواهد شد. در صورت عدم وجود این مشکلات، در مرحله بعد سطح رویی دندان ها تمیز می شود. برای اینکه روکش کامپوزیت دندان کامل به رویه دندان وصل شود، نیاز است هر گونه برجستگی و یا پلاک از روی دندان ها برداشته شود. در این مرحله دندان ها پولیش شده و کاملا آماده نصب روکش می شوند.
متخلخل کردن سطح دندان
در این مرحله ماده اسدی که به صورت ژل است ، با استفاده از سرنگ های کوچک بر روی دندان ریخته می شوند. اسید فسفریک 40 درصد ماده اصلی این ژل می باشد. بایستی 15 ثانیه بر روی دندان قرار بگیرد تا سطح دندان ها را متخلخل نموده و آماده قرار دادن مواد کامپوزیت نماید. این مرحله برای ناصاف کردن سطح دندان و قرار دادن مواد کامپوزیت لازم است. با اینکار مواد کاملا در داخل این سوراخ ها قرار گرفته و سفت می چسبد. چون کامپوزیت برای دندان های نامرتب صورت می گیرد و قرار گرفتن مواد در بین دندان های نامرتب شرط اصلی برای تثبیت کامپوزیت دندان است.
قرار دادن مواد کامپوزیت دندان
برای اطلاع از صفر تا صد کامپوزیت دندان نامرتب، آگاهی از انجام این مرحله نیز ضرورت دارد. در این قسمت ماده کامپوزیت که یک پلاستیک مایه است با استفاده از برس بر روی دندان ها قرار می گیرد. دندان های نامرتب به دلیل ناهموار بودن نیاز به دقت بیشتری دارند. بایستی مواد در داخل کجی ها و ناهمواری های دندان رفته و این قسمت ها را بپوشاند. در عین حال لازم است سطح دندان صاف و یکدست شود. بنابراین لایه نازکی از کامپوزیت دندان روی مواد قرار گرفته و سطح دندان صاف می شود.
تثبیت مواد روی دندان
برای اینکه ماده کامپوزیت روی دندان ها ثابت شود، با استفاده از پرتو نور و لیزر مخصوص با طول موج مشخص این مرحله انجام می گیرد. این نور به رنگ آبی رنگ است و باعث فعال شدن کاتالیزور موجود در ماده تشکیل دهنده کامپوزیت شده و آن را سفت می کند. مدت لازم بین 10 تا 15 ثانیه می باشد. فرم دهی دندان های نامرتب از اهمیت زیادی برخوردار است و تخصص و مهارت دندانپزشک در این زمینه بسیار تاثیر گذار می باشد. البته باید گفت کامپوزیت دندان های نامرتب برای دندان هایی مناسب است که میزان ناهمواری در آن ها جزیی باشد. در صورتی که کجی دندان ها بسیار زیاد باشد، ابتدا بهتر است با ارتودنسی دندان ها را صاف نموده و سپس برای زیبا تر کردن رویه دندان ها از کامپوزیت کمک بگیریم. زیرا کامپوزیت دندان لایه نازکی است و ناهمواری در سطح بالا را پوشش نخواهد داد.
اضافه کردن لایه کامپوزیت
در صورت نیاز دندانپزشک می تواند لایه دیگری نیز به روی کامپوزیت دندان اضافه نماید. ضخامت هر یک از لایه ها دو میلی متر می باشد. بنابراین در صورتی که کجی دندان ها پوشانده نشده باشد، لایه های بعد اضافه می شوند. علت این امر این است که در هر بار تابش نور آبی رنگ، یک ضخامت مشخصی از کامپوزیت سفت و محکم می شود. اگر مواد ضخامت زیادی داشته باشند، این نور قادر به خشک کردن و سفت کردن آن نخواهد بود. همچنین لایه لایه گذاشتن کامپوزیت باعث می شود تا حالت بدشکلی دندان ها از بین برود. در صورتی که همه مواد یکجا بر روی دندان قرار گیرند، ممکن است قسمت هایی به مواد کمتر نیاز داشته باشند و در عوض برای پوشش دادن نامرتبی دندان ها در قسمت دیگر مواد بیشتری قرار داد.
مراقبت های بعد از قرار دادن کامپوزیت دندان
صفر تا صد کامپوزیت دندان نامرتب به مراقبت های بعد از قرار دادن کامپوزیت دندان نیز مربوط می شود. بهتر است به علت شکننده بودن و استحکام کمتر کامپوزیت دندان در مقابل روش هایی مانند لمینت دندان، مراقبت های بیشتری صورت گیرد.
عدم گاز گرفتن تا اتمام زمان بی حسی
عموما برای نصب کامپوزیت دندان از مواد بی حسی استفاده نمی شود. در صورت بی حس نمودن، تا زمانی که بی حسی از بین نرفته از گاز زدن مواد غذایی اجتناب کنید. زیرا میزان فشاری که به دندان ها وارد می شود قابل اندازه گیری نمی باشد. ممکن است جویدن و گاز گرفتن زیاد باعث آسیب به روکش دندان شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان
یکی از نکات مراقبتی که برای طولانی مدت باید انجام شود، رعایت بهداشت دهان و دندان است. در تمامی جراحی ها و نیز عمل های زیبایی این نکته توصیه می شود. مراقبت از کامپوزیت دندان نیز مانند دندان های طبیعی بوده و باید مانند آن ها رفتار شود. نیاز است روزی دو بار مسواک زده و نخ دندان بکشید. استفاده از دهانشویه مناسب نیز ضروری است.
انتخاب خمیر دندان و مسواک مناسب
یکی از مسایلی که در حوزه مراقبت های بهداشتی باید رعایت شود، انتخاب مسواک و خمیر دندان مناسب است. خمیر دندان هایی را باید انتخاب کنید که در ترکیبات آن ها از هیدروژن پراکسید، سدیم کربنات یا جوش شیرین استفاده نشده باشد. این مواد باعث از بین رفتن سطح روکش دندان شده و شفافیت و زیبایی آن ها را از بین می برد. همچنین مسواک باید نرم باشد. مسواک های زبر و خشن می توانند روکش کامپوزیت دندان خراش دهند. اینکار باعث از بین رفتن زیبایی و جلوه دندان ها می شود و تاثیر مخربی را به جا می گذارد.
رعایت رژیم غذایی مناسب
کامپوزیت دندان مقاومت بالایی در برابر لکه دار شدن و رنگی شدن مقاومت بالایی ندارد. عدم استفاده از نوشیدنی های رنگی مانند قهوه و چای و نیز مشروبات الکلی می تواند کمک زیادی نماید. خوردن مواد غذایی و یا تنقلات چسبناک نیز باعث آسیب به کامپوزیت دندان می شود.
عدم مصرف دخانیات
همانطور که گفتیم کامپوزیت دندان به سرعت رنگ می گیرد. مصرف مداوم دخانیات بخصوص سیگار اثرات مخربی در رنگ و شفافیت روکش کامپوزیت دندان خواهد داشت. مورد دیگر احتمال بالای عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از سوی افراد مصرف کننده می باشد. بنابراین بروز عفونت در مرز بین لثه و روکش باعث پوسیدگی دندان های زیرین خواهد شد. همچنین احتمال ابتلا به بیماری های لثه نیز افزایش می یابد. پس توصیه می شود تا حد امکان مصرف دخانیات را به کمترین حد ممکن برسانید.
عدم استفاده ابزاری از روکش کامپوزیت
به هیچ عنوان از روکش کامپوزیت دندان به عنوان ابزار استفاده نشود. جویدن ناخن، شکستن مواد سخت مانند آجیل و باز کردن در قوطی از جمله کارهایی است که می تواند آسیب جدی به روکش کامپوزیت دندان وارد نماید. ممکن است روکش ترک بخورد و بشکند که نیاز به تعویض و یا ترمیم خواهد داشت.
درمان دندان قروچه
یکی از مسایلی که بهتر است قبل از نصب روکش کامپوزیت دندان بررسی و مرتفع گردد، دندان قروچه است. این رفتار می تواند آسیب جدی به روکش وارد نماید. این افراد بهتر است در زمان خواب یا در زمان انجام فعالیت های ورزشی از گایت نارد یا محافظ دندان استفاده نمایند.
مراجعات منظم به دندانپزشکی
عموما دندانپزشک از بیمار می خواهد که هر 6 ماه برای چکاپ وضعیت دندان ها به دندانپزشکی مراجعه نماید. این مدت زمان می تواند کوتاه تر هم باشد. این توصیه را جدی بگیرید و هر زمان لازم بود به دندانپزشک مراجعه نمایید. در این جلسات دندانپزشک قسمت هایی از دندان را که خود فرد قادر به تمیز کردن آن است، تمیز نموده و وضعیت کلی دندان ها را بررسی می نماید. احتمال عفونت لثه و یا خرابی و پوسیدگی دندان های زیر روکش بررسی می شود. بنابراین این مراجعات منظم تاثیر مثبتی در فرایند ماندگاری روکش کامپوزیت دندان خواهد داشت.
جلوگیری از ورزش های سنگین
یکی از مواردی که باید بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان رعایت شود، عدم انجام ورزش های سنگین است. افرادی که ورزش های رزمی و یا کشتی و … انجام می دهند، توصیه می شود مراقبت بیشتری را انجام دهند. این گونه ورزش های می تواند آسیب جدی به روکش کامپوزیت دندان وارد نماید. در این صورت یا بهتر است روکش انجام نشود یا در صورت نصب، از محافظ دندان استفاده گردد.