یکی از عوارض کامپوزیت دندان، شکستن و آسیب دیدن روکش کامپوزیت ونیر است. می خواهیم بدانیم دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست ؟ به عبارتی چه عواملی می توانند باعث شوند تا طول عمر کامپوزیت ونیر کاهش یافته و دچار آسیب شود. همانطور که می دانیم طول عمر کامپوزیت ونیر بین 5 تا 7 سال می باشد. در این مدت ممکن است روکش دچار لق شدن، شکستن و یا سایر موارد شود. دلیل این امر مقاومت و استحکام کم روکش کامپوزیت دندان در برابر فشار و ضربه می باشد. البته با مراقبت های بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان می توان جلوی بسیاری از این مشکلات را گرفت. همچنین مراجعات منظم به دندانپزشک نیز از بسیاری از عوارض می تواند پیشگیری نماید. در صورت نیاز هم می توان روکش کامپوزیت دندان را تعویض یا ترمیم نمود. حال می خواهیم به دلایل آسیب دیدن و شکستن کامپوزیت ونیر بپردازیم.
بررسی دلایل شکستن کامپوزیت ونیر
برای اینکه بدانیم دلیل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ می خواهیم به عواملی که باعث آسیب رسیدن به روکش کامپوزیت دندان می شود را بررسی نماییم:
پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت
یکی از عواملی که باعث شکستن و افتادن کامپوزیت ونیر می شود، پوسیدگی دندان های زیر روکش است. در صورتی که دندان های زیر روکش دچار خرابی و پوسیدگی شود، اتصال روکش کامپوزیت دندان و مینای دندان ضعیف شده و احتمال شکستن روکش بسیار زیاد است. برای رفع این مشکل بایستی وضعیت دندان های زیر روکش بررسی شود تا میزان پوسیدگی و نحوه درمان مشخص شود. ممکن است در مواردی نیاز به روت کانال باشد که در این صورت باید روکش کامپوزیت دندان تعویض شده و مشکل دندان برطرف شود. در مواردی نیز روکش کامپوزیت دندان را با تاج دندان تعویض می نمایند که در این صورت مساله مهم رنگ تاج دندان برای هماهنگی بیشتر با سایر دندان های کامپوزیت شده است. در هر حال باید قبل از نصب روکش، وضعیت دندان ها از نظرخرابی و پوسیدگی مورد ارزیابی قرار گیرد. هر چند ممکن است پوسیدگی بعد از نصب روکش اتفاق بیفتد.
عفونت لثه
یکی دیگر از مواردی که می تواند عامل شکستن کامپوزیت دندان و افتادن آن شود، عفونت لثه است. هرچند یکی از پارامترهایی که قبل از نصب روکش کامپوزیت ونیر باید مورد ارزیابی قرار گیرد، وضعیت سلامت لثه است. ممکن است لثه تا قبل از نصب روکش سالم باشد و بعد از نصب دچار عفونت شود. عوامل مختلفی باعث عفونت در لثه بیمار می شود این عوامل شامل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، عدم نصب صحیح و مناسب روکش کامپوزیت ونیر توسط دندانپزشک، مصرف دخانیات بخصوص سیگار و …. می شود. عفونت لثه می تواند باعث التهاب، تورم و احساس درد در ناحیه اطراف لثه شده و باعث آسیب و شکستن روکش کامپوزیت ونیر شود. در صورتی که عفونت لثه نادیده گرفته شود، ممکن است به نواحی داخلی دهان نیز سرایت کرده و وارد گردش خون بیمار شود. این اتفاق عوارض بسیار زیادی را برای فرد به همراه خواهد داشت.
وارد شدن فشار به کامپوزیت ونیر
استحکام و مقاومت روکش کامپوزیت ونیر نسبت به لمینت دندان بسیار پایین تر است. بنابراین باید مراقبت های زیادتری از روکش کامپوزیت دندان به عمل آید. هر گنه فشار بیش از حدی منجر به شکستن روکش کامپوزیت ونیر می شود. افرادی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند یا افرادی که فعالیت های ورزشی مانند بوکس، کاراته و … دارند بایستی مراقبت از روکش کامپوزیت ونیر بسیار شدیدتر باشد. فشارهای بیش از حد می تواند در مواردی مانند تصادفات، سوانح، خوردن مواد غذایی سخت و سفت ، استفاده ابزاری از روکش کامپوزیت ونیر و … نیز اتفاق بیفتد. برخی از عادات رفتاری نیز مانند دندان قروچه و یا جویدن ناخن باعث اعمال فشار و ساییدگی بیش از حد روکش و آسیب پذیر بودن آن شود. در این صورت روکش کامپوزیت ونیر در اثر کمترین ضربه خواهد شکست و نیاز به تعویض روکش کامپوزیت خواهیم شد.
مواد استفاده شده در ساخت کامپوزیت ونیر
یکی از مواردی که باید در بررسی اینکه دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ لحاظ شود، مواد استفاده شده در ساخت کامپوزیت ونیر است. همانطور که می دانیم روکش کامپوزیت ونیر به صورت پیش ساخته در مطب دندانپزشکان موجود است. تنها تفاوت این روکش ها در مواد استفاده شده برای ساخت آن ها و رنگ روکش ها است. کیفیت مواد استفاده شده تاثیر زیادی در مقاومت و جلوگیری از شکستن روکش کامپوزیت ونیر دارد. هر چه مرغوبیت مواد بالاتر باشد، استحکام روکش در برابر ضربه و فشار و نیز لکه پذیری بالاتر می رود.. بنابراین در انتخاب روکش کامپوزیت ونیر به مواد استفاده شده در ساخت آن دقت نموده و سعی کنید بهترین مواد را انتخاب نمایید. در این صورت احتمال اینکه مجبور به تعویض یا ترمیم روکش شوید، بسیار کمتر خواهد شد.
مهارت دندانپزشک
یکی از موارد مهمی که نقش بسیار موثری در شکستن روکش کامپوزیت ونیر دارد، تجربه و تخصص دندانپزشک می باشد. توصیه می شود در انتخاب دندانپزشک خود دقت زیادی را به خرج دهید. راه هایی وجود دارند که می توانید از میزان تخصص دندانپزشک مطمئن شوید. از جمله این راه ها، بررسی نمونه کارهای قبلی دندانپزشک، بررسی میزان رضایت مراجعین در مطب و یا در صورت داشتن سایت های پزشکی، بررسی دیدگاه و اعلام رضایت کاربران، تعداد بالای مراجعین و … مهارت دندانپزشک در نصب روکش کامپوزیت ونیر باعث می شود از بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان های زیر روکش، افتادن و شکستن روکش کامپوزیت ونیر و … پیشگیری شود. در صورتی که فرم دهی و پیوند بین روکش ونیر و مینای دندان به صورت صحیح انجام نشود، هم از نظر ظاهری زیبایی و طبیعی بودن روکش تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و هم احتمال شکستن و آسیب دیدن روکش ونیر افزایش خواهد یافت.
در صورت شکستن کامپوزیت ونیر چه کاری باید انجام داد
تا اینجا به این موضوع پرداختیم که دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ حال در صورت بروز هر یک از موارد بالا و شکستن روکش کامپوزیت ونیر باید چه اقدامی انجام شود؟ این اقدامات به شرح زیر است:
شستشوی دهان برای جلوگیری از عفونت
اولین اقدام این است که روکش کامپوزیت دندان را از دهان خارج نمایید. سپس دهان خود را با آب نمک و یا دهانشویه شستشو دهید. زیرا اینکار مانع بروز عفونت در دهان و دندان می شود.
مراجعه به دندانپزشک
در مرحله بعد سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک با بررسی شرایط و وضعیت موجود بهترین روش را برای به حداقل رساندن آسیب انجام خواهد داد. در مواردی می توان از کامپوزیت دندان به جای کامپوزیت ونیر استفاده کرد. در این صورت بر روی محل شکستگی روکش از مواد کامپوزیت دندان استفاده نموده، فرم لازم را داده و رنگ همسان با سایر دندان ها را ایجاد خواهد نمود. پس نیازی به تعویض روکش کامپوزیت ونیر نخواهیم داشت و ترمیم انجام می شود. در مواردی که روکش دندان به صورت کامل دچار شکستگی شود، مجبور به تعویض روکش کامپوزیت ونیر خواهیم شد.
در صورتی که به دندانپزشک دسترسی پیدا نکردید، بهتر است برای کنترل تورم از کمپرس یخ استفاده نمایید. در صورتی که دندان های بر اثر شکستن و افتادن روکش کامپوزیت دندان نسبت به تغییردما حساس شده باشند، می توانید از مسکن هایی مانند آستامینوفن برای کنترل درد استفاده نمایید.
مراقبت های لازم برای جلوگیری از شکستن روکش کامپوزیت ونیر
برای اینکه کامپوزیت ونیر دچار عوارضی مانند شکستن و افتادن روکش کامپوزیت و عواقب بعد از آن نشود، نیاز است مراقبت هایی را بعد از نصب روکش کامپوزیت ونیر انجام دهیم که در این قسمت به اختصار این مراقبت ها را توصیح خواهیم داد:
- انتخاب دندانپزشک اولین و اساسی ترین اقدامی است که برای جلوگیری از پیش آمدن و نیز کنترل عوارض بعد از نصب روکش باید انجام شود.
- مراقبت های بهداشتی شامل مسواک زدن برای محافظت از روکش کامپوزیت ونیر و نخ دندان کشیدن برای محافظت از لثه در برابر عفونت و بیماری های مربوط به لثه
- مراقبت های تغذیه ای مانند عدم مصرف مواد غذایی تا قبل از پایان بی حسی دندان ها برای کنترل میزان فشار وارد به روکش و جلوگیری از شکستن آن، عدم مصرف مواد غذایی سفت و جویدن زیاد مواد غذایی، جویدن آبنبات های سفت و … برای جلوگیری از آسیب و فشار بیش از حد به روکش کامپوزیت ونیر
- عدم استفاده ابزاری از روکش کامپوزیت ونیر مانند استفاده در باز کردن در قوطی، شکستن آجیل و مواد سخت و …
- مراجعات منظم به دندانپزشک برای جلوگیری از شیوع عفونت در لثه ها و نیز جرم گیری و شستشوی دندان ها به صورت کامل برای جلوگیری از پوسیدگی دندان های زیر روکش کامپوزیت ونیر و بالا رفتن احتمال شکستن روکش
- کنترل رفتارهایی مانند دندان قروچه، جویدن ناخن، جویدن مغز مداد و … که باعث ساییدگی و آسیب پذیر شدن روکش کامپوزیت ونیر می شود.
کامپوزیت دندان شکسته یکی از سریع ترین، کم تهاجمی ترین و به صرفه ترین روش ها برای ترمیم دندان های شکسته است. کامپوزیت دندان از نوعی ماده به نام رزین کامپوزیت تشکیل شده است که امروزه کاربردهای زیادی در حوزه دندانپزشکی دارد. در این روش در یک جلسه درمانی، این ماده بر روی دندان شکل می گیرد و عیوب دندان ها از جمله شکستگی، لب پر شدن، بدرنگی و … را پنهان می کند. بنابراین با این روش دیگر نگران نواقص دندان ها ی خود نباشید. البته باید این نکته نیز خاطر نشان شود که این روش برای شکستگی های جزئی کاربرد دارد و در مواردی که بیشترین قسمت دندان شکست و از بین رفته است، ممکن است از سایر روش های دندانپزشکی استفاده شود. ولی با توجه به مزایای کامپوزیت دندان شکسته، استقبال زیادی از این روش می شود.
علت شکستگی دندان
دندان ها می توانند به علل مختلفی بشکنند و یا لب پر شوند. شکستگی در دندان های جلویی بیشتر نمود دارد و می تواند برای هر فرد آزاردهنده باشد. تضعیف مینای دندان در یک نقطه باعث شکستگی دندان می شود. ساییدگی مداوم دندان ها بر روی هم می تواند عامل این مشکل باشد. در مواقعی نیز گاز زدن اجسام و یا مواد غذایی بسیار سفت باعث بروز این مشکل می شود. در برخی موارد نیز سوانح و تصادفات و … عامل اصلی شکستن دندان ها خواهد بود. در هر حال با شکستگی دندان، زیبایی طرح لبخند تحت تاثیر قرار گرفته و نیاز است اقداماتی انجام شود. یکی از روش های برطرف کردن این مشکل، کامپوزیت دندان شکسته است که در سریع ترین زمان ممکن، این مشکل را مرتفع نموده و زیبایی را به چهره باز می گرداند.
مراحل نصب کامپوزیت دندان شکسته
در این قسمت می خواهیم با نحوه کامپوزیت دندان شکسته آشنا شویم. مراحل انجام این روش به شرح زیر است:
انتخاب دندانپزشک
می توان گفت یکی از اساسی ترین و مهم ترین تصمیماتی که می توانید در مورد دندان ها بگیرید، انتخاب بهترین دندانپزشک در هر یک از حوزه های آن است. با توجه به اینکه شاید تصور شود کامپوزیت دندان روشی آسان و بدون جراحی است، ولی باید گفت زیبایی طرح لبخند و دندان ها یکی از مهم ترین مواردی است که تاثیر مستقیمی در زیبایی چهره هر فرد دارد. در صورتی که دندانپزشک تخصص لازم را در زمینه نصب کامپوزیت دندان نداشته باشد، لایه های اضافی گذاشته شده بر روی آن باعث زمخت شدن و بدشکلی دندان ها خواهد شد. دندانپزشک متبحر می تواند عیوب دندان از جمله شکستگی یا لب پر شدن را بگونه ای طبیعی پوشش دهد که تفاوتی با دندان های طبیعی حس نشود. بنابراین طبیعی جلوه دادن در کنار از بین بردن عامل ایجاد مشکل برای بیمار در روش هایی مانند کامپوزیت و یا لمینت دندان بسیار مهم و اساسی است.
آماده کردن دندان
اولین مرحله برای نصب کامپوزیت دندان شکسته، آماده کردن دندان ها است. از آنجایی که دندان شکسته دراای نقاط تیز و برنده است، صاف کردن و از بین بردن تیزی لبه دندان بسیار اهمیت دارد. در این روش نیازی به تراش دادن و یا اقداماتی بر روی دندان نمی باشد. مهم ترین اقدامی که باید انجام شود این است که سطح رویی دندان های تمیز و صیقلی باشد. نبود جرم بر روی دندان بسیار مهم است. زیرا ممکن است برجستگی های حتی کوچک، زیبایی دندان ها را از بین ببرد. سپس دندان ها کاملا خشک می شود تا رطوبتی بر روی آن ها باقی نماند. وجود رطوبت فرآیند نصب باندینگ را ممکن است با مشکل مواجه نماید. در مرحله بعد با استفاده از اسیدفسفریک خوراکی 35 درصد سطح دندان متخلخل می شود. این کار برای ایجاد گیر لازم را برای اتصال مواد کامپوزیت دندان لازم است.
نصب ونیر کامپوزیت دندان
بعد از اینکه دندان ها برای نصب روکش کامپپوزیت دندان اماده شد، مواد ونیر کامپوزیت بر روی سطح دندان قرار می گیرد. هر بار لایه نازکی از این مواد بر روی دندان مالیده می شود، سپس اضافات برداشته و صیقل داده می شود. اشعه نور آبی بر روی این مواد تابیده می شود تا آن را از حالت مایع به جامد تبدیل کند. در مورد دندان های شکسته باید دقت بیشتری در این مرحله انجام شود تا سطح یک دستی آماده گردد. این کار در چندین مرحله انجام می شود و به این صورت نیست که همه مواد در یکی مرحله بر روی دندان قرار گرفته و صیقل داده شوند. تخصص و تبحر دندانپزشک در ایجاد رویه یکدست و صاف بر روی دندان ها تاثیر زیادی در زیبایی خط لبخند دارد.
پرداخت و پولیش
مرحله پولیش و پرداخت در نهایت انجام می شود. در این مرحله با استفاده از ابزار دندانپزشکی و فرزهای مخصوص سعی می شود تا سطح نهایی دندان صاف و بدون برجستگی باشد. این مرحله نیز چندین بار ممکن است تکرار شود. ناصافی ها در مورد دندان شکسته بیشتر مورد اهمیت قرار می گیرد. زیرا قسمتی از دندان شکسته و باید جای خالی آن به نوعی ترمیم و پر شود که ارتفاع و ضخامت آن دقیقا برابر سایر دندان ها باشد. همچنین استحکام مواد در مورد کامپوزیت دندان شکسته بسیار اهمیت دارد. تمامی این مراحل در یک جلسه دندانپزشکی انجام می شود. به همین دلیل است که استقبال زیادی از کامپوزیت دندان می شود.
مزایای کامپوزیت دندان شکسته
برای رفع مشکل دندان شکسته از روش های مختلفی می توان استفاده کرد. روش هایی مانند کامپوزیت دندان، لمینت دندان، پرکردن دندان شکسته و … در بین این روش های کامپوزیت دندان محبوبیت بیشتری را در بین افراد دارد. این به علت مزایای است که این روش نسبت به سایر تکنیک های زیبایی دندان ها دارد. در این قسمت به اهم این مزایا اشاره می کنیم:
غیر تهاجمی بودن
در این روش نیازی به هیچ گونه اقدام بر روی دندان ها نمی باشد. در مقایسه با روش هایی مانند لمینت دندان که نیاز به تراش دادن دندان ها و یا ارتودنسی و … در کامپوزیت دندان شکسته فقط رویه هایی بر روی دندان قرار می گیرد و سپس شکل و فرم دلخواه به دندان داده می شود. حتی در این روش نیاز به استفاده از مواد بی حسی نیز نبوده و مراقبت های و عوارض کمتری را به دنبال خواهد داشت.
هزینه مناسب
کامپوزیت دندان جزو روش های مقرون به صرفه برای پوشاندن عیوب و مشکلات دندان ها است. با توجه به اینکه برای انجام این روش در مقایسه با روش مشابه لمینت دندان، نیازی به قالب گیری و یا ارسال قالب به لابراتوار و … نمی باشد. بنابراین فرد هزینه کمتری را بابت انجام این روش می پردازد. هرچند عمر و ماندگاری این روش نیز کمتر از لمینت دندان می باشد، ولی برای افرادی که به دنبال روش های سریع و ارزان تر هستند، می تواند گزینه مناسبی باشد.
نتایج سریع
برای نصب کامپوزیت دندان شکسته، نیاز به یک بار مراجعه به دندانپزشکی و کسب نتیجه در این جلسه است. به این صورت که تمامی مراحل نصب کامپوزیت ونیر در یک جلسه انجام می شود و نتایج با سرعت عمل بیشتری نمایان می شود. بعد از اتمام کار، بیمار می تواند بلافاصله مطب را ترک نماید.
ظاهر طبیعی
امروزه تنوع رنگی زیاد در بین روکش کامپوزیت ونیر باعث شده تا ظاهر روکش بسیار طبیعی و مانند دندان های خود فرد باشد. هرچند جنس مواد تشکیل دهنده آن ها متفاوت بوده و بایستی برای دندان های شکسته از بهترین نوع مواد استفاده شود. با توجه به ماندگاری طولانی مدت روکش بر روی دندان ها که بین 7 تا 10 سال است، انتخاب جنس باکیفیت و مرغوب نقش زیادی در طبیعی نشان دادن روکش دارد. همچنین انتخاب بهترین دندانپزشک در نحوه نصب روکش کامپوزیت دندان شکسته در طبیعی نشان دادن آن تاثیر بسیار زیادی بر جا می گذارد.
مراقبت های لازم بعد از نصب کامپوزیت دندان شکسته
- کامپوزیت دندان نیز مانند سایر درمان ها نیاز به مراقبت های بعد از نصب دارد. در این قسمت به اهم این مراقبت ها اشاره می کنیم:
- برای نتیجه گیری بهتر و افزایش طول عمر کامپوزیت دندان، باید مسایل بهداشتی مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به هیچ عنوان فراموش نشود.
- گاز زدن اجسام و مواد غذایی سفت و سخت و آجیل ها را کنار بگذارید. بخصوص تا زمانی که بی حسی بر روی دندان ها می باشد، از خوردن و جویدن مواد غذایی خودداری نمایید. زیرا میزان فشار وارده ممکن است از حد لازم بیشتر و به روکش کامپوزیت دندان آسیب وارد شود.
- با توجه به مقاومت کم روکش کامپوزیت دندان در برابر لکه دار شدن و بدرنگی، لازم است مراقبت لازم در خصوص عدم استفاده از این نوع مواد به مقدار زیاد و نیز مسواک زدن و یا نوشیدن آب زیاد در صورت عدم دسترسی به مسواک انجام گیرد. غیر از ماندگاری روکش، زیبایی و شفافیت آن نیز اهمیت زیادی دارد.
- به هیچ عنوان نباید فشار و ضربه ای به روکش کامپوزیت دندان شکسته وارد شود. در صورتی که ورزش های رزمی و یا سایر فعالیت ها که با دندان ها ارتباط دارد انجام می دهید، در اینگونه موارد از محافظ دندان استفاده نمایید.
- افرادی که دندان قروچه دارند، بایستی در زمان های استرس و خواب از نایت گارد استفاده نمایند.
- مراجعات منظم شش ماهه را به دندانپزشک جزو اولویت های خود رد استفاده از کامپوزیت دندان شکسته قرار دهید. با توجه به ماندگاری طولانی مدت این روکش، احتمال عفونت و سایر مشکلات مربوط به لثه وجود دارد. با این مراجعات سریع تر مشکل برطرف و طول عمر کامپوزیت دندان افزایش می یابد.
