یکی ازدغدغه های افرادی که کامپوزیت نصب نموده اند، تغییر رنگ آن است. اینکه علل تغییر رنگ کامپوزیت دندان چیست؟ موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. باید گفت امروزه با پیشرفت تکنولوژی، کامپوزیت ونیر ها از مواد سرامیکی ساخته می شوند. این مواد حالت طبیعی تری به دندان ها داده و نیز مقاومت بیشتری نسبت به موارد مشابه در برابر تغییر رنگ دارد. این ونیر ها را مطابق با رنگ پوست و در مواردی رنگ چشم افراد انتخاب نموده و بر روی دندان نصب می کنند. زیبایی روکش کامپوزیت به شفافیت و جلای آن می باشد و در کل هدف از این کار، رسیدن به هدف زیبا نمودن طرح لبخند است. هر عاملی که باعث شود این مورد از بین رفته و جای خود را به روکش های زرد و بدرنگ دهد ، باید کنترل و مهار شود.
آشنایی با علل تغییر رنگ کامپوزیت دندان
تغییر رنگ کامپوزیت دندان می تواند در چند دندان یا در کل دندان ها اتفاق بیفتد. این مساله ظاهر ناخوشایندی به دندان ها داده و نیاز است که روکش تعویض گردد. البته باید گفت در صورتی که مراقبت های صحیح و اصولی از روکش کامپوزیت شود، امکان تغییر رنگ آن کمتر خواهد بود. ولی بهتر است ابتدا با علل و عواملی که می تواند باعث تغییر رنگ کامپوزیت شود، آشنا شویم تا بتوانیم این عوامل را کنترل یا از بین ببریم . بنابراین همیشه پیشگری بهتر از درمان است. علل را بشناسیم، کنترل کنیم و نیازی به تعویض کامپوزیت و پرداخت هزینه مضاعف نشویم.
مواد تشکیل دهنده روکش کامپوزیت
معمولا روکش های قدیمی کیفیت و مرغوبیت روکش های امروز ی را ندارند. بنابراین اگر خیلی وقت پیش از این روکش ها نصب کرده اید، احتمال رنگ گرفتن آن ها زیاد است. البته امروزه هم مواد مختلفی با کیفیت های متفاوت وجود دارند. هر چه مواد تشکیل دهنده روکش کامپوزیت را از جنس مرغوب تر انتخاب نمایید، احتمال اینکه تا مدت ها این مشکل پیش نیاید، بسیار بیشتر است. همچنین این مواد حالت طبیعی تری به دندان ها داده و زیبایی آن را چند برابر می کنند.
پایین آمدن لثه
معمولا با افزایش سن، لثه به سمت پایین کشیده می شود. این امر در بدن همه افراد طبیعی بوده و به خودی خود مشکلی نخواهد داشت. زمانی که فرد از روکش های کامپوزیت استفاده می نماید، پایین آمدن لثه باعث ایجاد فاصله بین دندان و خط لثه شده و این امر باعث ایجاد مشکل می شود. ممکن است ذرات غذا در این فاصله باقی مانده و به مرور زمان باعث تجمع پلاک و میکروب در بین دندان ها شوند. این موضوع باعث پوسیدگی و عفونت دندان های زیر روکش می شود. همچنین با پایین آمدن لثه، چسب زیر روکش نمایان می شود. به مرور زمان این چسب است که رنگ گرفته و باعث بدرنگی روکش دندان می شود. برای رفع این مشکل بهتر است در صورت مشاهده علایم، سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید تا از بدتر شدن اوضاع پیش آمده جلوگیری شود.
شکستن دندان زیر روکش کامپوزیت
هر گونه اسیب مانند شکستن یا صدمه دیدن دندان های زیر روکش را می توان از روی آن ها تشخیص داد. این روکش ها ورقه های نازکی هستند که هر گونه تغییر در زیر آن ها قابل مشاهده می باشد. ممکن است دندان دچار فرسودگی نیز شده باشد . در این صورت نیز این تغییر رنگ و سیاه شدن احتمالی دندان از روی روکش قابل دیدن است.
تغییر رنگ چسب استفاده شده
همانطور که می دانید برای نصب روکش بر روی دندان، نیاز به استفاده از چسب یا سیمان مخصوص دندانپزشکی می باشد. این مواد به اندازه خود روکش ها در برابر تغییر رنگ مقاومتی ندارند. ممکن است مصرف مداوم غذاها یا نوشیدنی های رنگی باعث رنگ گرفتن آن ها شده و به همین دلیل فرد تصور کند که روکش کامپوزیت رنگ گرفته است. در صورتی که این مواد چسبی دچار تغییر رنگ و بدرنگی شده اند. بهتر است به دندانپزشک مراجعه نمایید تا این مشکل هر چه سریع تر برطرف گردد و راه حل درمانی اندیشیده شود.
ایجاد سوراخ میکروسکوپیک
در مواردی ممکن است بین ونیر و دندان، یک سوراخ بسیار ریزی ایجاد شود که به سوراخ میکروسکوپیک معروف است. این سوراخ می تواند به دلیل قابل نفوذ بودن چسبی باشد که برای چسباندن روکش استفاده می شود. در برخی موارد نیز عدم تجربه و تبحر دندانپزشک عامل بوجود آمدن این مشکل است. به همین دلیل توصیه می شود در انتخاب دندانپزشک خود دقت زیادی داشته باشید. ظرافت و حرفه ای بودن در چسباندن روکش به طوری که هیچ گوشه ای از آن خالی نماند ، می تواند از مزایای انتخاب بهترین دندانپزشک در زمینه کامپوزیت دندان باشد. کوچک ترین فضایی در این قسمت و در مرز لثه باعث ایجاد مشکلات عدیده ای مانند عفونت در دندان ها و پوسیدگی دندانی گردد.
روش درمان تغییر رنگ کامپوزیت دندان
تا اینجا با این موضوع که علل تغییر رنگ کامپوزیت دندان چیست؟ آشنا شدیم. در این قسمت می خواهیم در خصوص روش های درمانی برای این تغییر رنگ که می تواند جلوه نامناسبی به دندان ها بدهد، مطالبی را بیان نماییم. برای تغییر رنگ در گوشه های دندان که بر اثر پایین آمدن لثه یا موارد دیگر رخ داده است، نیاز است به دندانپزشک مراجعه شود تا راه حل درمانی برای این مشکل ارائه شود. همانطور که گفتیم برخی از لکه ها در اثر تغییر رنگ چسب ونیر شکل می گیرند. راه حل این مشکل ، پولیش دادن روکش و سیمان اطراف آن است. با مراجعه به دندانپزشک می توانید این مشکل را برطرف نمایید. در خصوص سوراخ های میکروسکوپیک نیز تنها راه ، انتخاب دندانپزشک کارآزموده و ماهر در این زمینه است. هرچند این انتخاب در بسیاری از مراحل نصب روکش تاثیر زیادی خواهد گذاشت.
انواع رنگ کامپوزیت دندان ها
سایه دندان ها رنگ دندان ها را به 4 دسته بندی A، B، C و D تقسیم می کند و معمولا دندان پزشکان برای انتخاب رنگ مناسب به راهنمای سایه دندان ها مراجعه می کنند. دسته بندی های ذکر شده به ترتیب مربوطه به رنگ دندان های قهوه ای مایل به قرمز، قهوه ای مایل به زرد، خاکستری و خاکستری مایل به قرمز می شود. این 4 دسته با درجه بندی شدت روشنی سایه های به وسیله شماره 1،2،3 و4 تفکیک می شود و از میان این شماره ها درجه بندی شماره 1 روشن ترین رنگ سایه می باشد. هر دسته بندی دارای طیف مختلفی از سایه ها می باشد.
دندانپزشک ها چگونه بهترین رنگ کامپوزیت دندان را تشخیص می دهند و انتخاب می کنند؟
دندان پزشکان با توجه به علمی که دارند و براساس مواردی مانند رنگ چشم، رنگ مو، شخصیت، رنگ پوست، سلیقه مشتری و حتی حرفه کاری بیمار بهترین سایه رنگ را انتخاب می کند تا کامپوزیت ها سازگاری بیشتری با دندان های دیگر داشته باشند. دندان پزشکان برای تشخیص بهترین رنگ سایه کامپوزیت برای دندان های بیمار، ترکیبی از کامپوزیت های رزین و رنگ های مختلف را در کنار دندان های فرد قرار می دهند تا بهترین رنگ را بیابند و بعد از این که سایه مناسب برای دندان های بیمار پیدا شد، فرد می تواند در دسته بندی آن سایه بهترین و باب میل ترین رنگ را انتخاب کند. دندان پزشک برای این که دندان ها طبیعی تر به نظر برسند از تکنیک لایه گذاری استفاده می کنند. در اصل یک رنگ پایه رزین کامپوزیت را برای لایه میانی انتخاب می کنند و برای لبه ها از رنگ های درخشان تر و سفید تر استفاده می کنند، در واقع لایه ها بر روی یکدیگر قرار می گیرند تا دندان ها بسیار طبیعی به نظر برسند. می توان گفت رنگ انتخابی بیمار برای کامپوزیت ها به عنوان رنگ پایه در نظر گرفته می شود و دندان پزشک با توجه به علم و تخصصی که دارد از سایه رنگ های مختلف برای ترکیب با کامپوزیت پایه استفاده می کند و ظاهری طبیعی به دندان ها می بخشد.
نحوه تشخیص بهترین رنگ کامپوزیت دندان
به صورت کلی نمی توان دستورالعمل خاصی برای انتخاب بهترین رنگ کامپوزیت دندان ارائه داد. رنگ کامپوزیت ها باید مطابق با ظاهر هر فردی انتخاب شود تا تضاد زیادی بین رنگ دندان و رنگ پوست بیمار ایجاد نشود. نکته مهم در کامپوزیت و انتخاب رنگ این است که طبیعی به نظر برسد، هرچه طبیعی تر زیباتر. معمولا سلبریتی ها سایه های رنگ درخشان و سفید انتخاب می کنند تا لبخندشان گیرایی داشته باشد، اما افراد معمولی بهتر است از سایه دندان های رنگ طبیعی استفاده کنند. هر چه میزان تیرگی پوست بیشتر باشد رنگ کامپوزیت ها نیز به سمت سایه تیره لایه گذاری می شوند.
افرادی که موهای بور و پوستی روشن دارند بهتراست از سایه های رنگ سفید استفاده کنند تا ظاهر دندان هایشان با رنگ پوست و موهایشان تضاد زیادی نداشته باشد. معمولا انتخاب رنگ A1 و A2 برای افرادی با رنگ پوست روشن و موهای تیره رایج تر است. افراد معمولی باید در جامعه ظاهری طبیعی داشته باشند، برخلاف سلبریتی ها که باید ظاهری جذاب و تک داشته باشند، بنابراین انتخاب سفید ترین سایه رنگ کامپوزیت دندان برای افراد معمولی اصلا توصیه نمی شود. درصورتی که افرادی با پوست تیره، سفید ترین رنگ کامپوزیت را انتخاب کنند سبب می شود تا دندان هایشان بیش از حد جلب توجه کند. افراد با پوست تیره بهتر است سایه رنگ های کمی تیره انتخاب کنند تا تضاد زیادی بین رنگ پوست و دندان هایشان ایجاد نشود، رنگ A2 و A3 رای این افراد مناسب است.
نکاتی برای انتخاب بهترین رنگ کامپوزیت دندان
نکته جالب در انتخاب بهترین رنگ کامپوزیت دندان این است که یک درجه تغییر در سایه رنگ دندان ها شاید محسوس به نظر نرسد اما هنگامی که کامپوزیت ها در کنار یکدیگر قرار می گیرند یک درجه تغییر رنگ می تواند در روشن شدن و یا تیره نشان داده شدن دندان ها بسیار تاثیر گذار باشد. برخی از افراد 7 الی 9 برابر رنگی روشن تر از سایر دندان های طبیعی خود انتخاب می کنند و این تفکر را دارند که لبخندی زیبا، جذاب و گیرا دارند اما هنگامی که رنگ دندان های کامپوزیت شده تفاوت بسیار زیادی با سایر دندان های طبیعی داشته باشد اصلا ظاهری زیبا بوجود نمی آورد و مصنوعی به نظر می رسد. یکی از موارد مهم در انتخاب بهترین رنگ کامپویت ها توجه به رنگ سفیدی چشم بیمار است. کامپوزیت ها هنگامی که با رنگ سفید چشم تضاد زیادی داشته باشند غیرطبیعی به نظر می رسند. بهتر است قبل از انتخاب رنگ دندان با استفاده از روش های مختلف دندان هایتان را تا حد ممکن سفید کنید، این کار سبب می شود که رنگ ونیرها با سایر دندان ها تطابق بیشتری داشته باشد و با گذشت زمان هرگز غیرطبیعی به نظر نخواهد رسید. هنگامی که برای سفید کردن دندان ها به دندان پزشک مراجعه می کنید سفید ترین رنگ را انتخاب کنید اما برای انتخاب رنگ کامپوزیت ونیر بهتر است از بین سایه های رنگ موجود 7 تناژ متوالی را که به رنگ دندان های طبیعی شما نیز نزدیک است انتخاب کنید و سپس رنگ میانی را به عنوان بهترین رنگ برای کامپوزیت انتخاب کنید.
پرطرفدارترین رنگ کامپوزیت دندان
سه طیف رنگی A1، B1 و A3 بهترین رنگ کامپویت دندان برای افراد مشهور و سلبریتی ها به شمار می روند. طیف دیگری برای رزین های کامپوزیت تولید شده است که بهترین آن ها عبارت است از:
1- سایه رنگ XL از برند Kerr
این رنگ جزو طیف سفید به شمار نمی رود اما این رنگ کامپوزیت بسیار ظاهری طبیعی دارد و از مقاومت بالایی نیز برخوردار است. این رنگ با سایر دندان ها نیز تطابق دارد به همین علت یکی از پرطرفدارترین رنگ ها به شمار می رود.
2- سایه رنگ BW از برند شفو
این رنگ برای لبخند هالیوودی ارائه شده است. رزین های کامپوزیت شفو با سایه رنگ BW دارای درخشندگی چشمگیری می باشند و از مقاومت بالایی نیز برخوردارند.
عوامل کاهش دهنده ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان
همانطور که گفتیم آشنایی با عوامل از بین برنده و کاهنده ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان، می تواند فرد را در جلوگیری از این مشکل کمک نماید. در این قسمت به این عوامل خواهیم پرداخت:
آسیب به دندان بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان
در صورتی که دندان بعد از نصب روکش دچار آسیب شود، تغییر رنگ روکش کامپوزیت دندان حتمی خواهد بود. ممکن است عواملی مانند برخورد شی با دندان و یا سانحه و تصادفات باعث ایجاد این مشکل شوند. در این صورت دندان های زیر روکش دچار آسیب جدی می شوند. در اثر آسیب دیدن، ممکن است عاج دندان فرسوده شود و به تدریج رنگ دندان نیز تغییر کند. از آنجایی که روکش کامپوزیت دندان از یک سطح نازک تشکیل شده است، این تغییر رنگ مشخص می شود. که این علت عدم ماندگاری رنگ بعد از کامپوزیت دندان می گردد. برای رفع این مشکل بایستی روکش کامپوزیت دندان جدا شده، دندان آسیب دیده ترمیم و سپس روکش بر روی دندان قرار گیرد. بهتر است سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید تا از عمیق شدن مشکل جلوگیری شود و دندان تغییر رنگ یافته اصلاح و درمان شود.
مواد تشکیل دهنده ونیر کامپوزیت دندان
در گذشته مواد تشکیل دهنده ونیر کامپوزیت دندان از سرامیک نبوده است. این مواد قدیمی دربرابر تغییر رنگ بسیار ضعیف عمل می نمایند و در صورت کوچک ترین بی ملاحظگی ممکن است ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان به شدت پایین بیاید. بنابراین افرادی که در گذشته دندان های خود را روکش کامپوزیت نموده اند، بهتر است مواد ونیر جدید را جایگزین مواد قبلی نمایند تا سرعت تغییر رنگ کامپوزیت دندان پایین بیاید. از آنجایی که تعویض روکش کامپوزیت دندان بسیار راحت تر از درمان های دیگر می باشد، این روش توصیه می شود. ونیر های سرامیکی با توجه به مقاومت زیاد در برابر تغییر رنگ برای روکش کامپوزیت دندان مناسب تر می باشد. این نوع مواد به سرعت تغییر رنگ نمی دهند. مقاومت بالای انواع سرامیکی ونیر در برابر ضربه و فشار نیز بالاتر است و به راحتی دچار لب پر شدن و یا شکستگی نخواهد شد.
مراقبت های تغذیه ای
یکی از موارد مهم در ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان، رعایت نکات تغذیه ای می باشد. مصرف مداوم مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی باعث می شود تا رنگ کامپوزیت دندان به سرعت تغییر کند. بایستی در مورد کامپوزیت دندان به علت مقاومت کم آن در برابر تغییر رنگ، ملاحظات بیشتری را در مصرف مواد و نوشیدنی های رنگی به عمل آورد. بعد از مصرف مواد غذایی سس دار و نوشیدنی ها بایستی سریعا دندان ها را مسواک زده و بشویید. مسواک زدن مرتب غیر از جلوگیری از تغییر رنگ باعث پیشگیری از عفونت در دندان ها و لثه نیز می شود. بایستی به صورت مرتب از مسواک و نخ دندان استفاده نمایید. در صورت عدم دسترسی به مسواک بهتر است آب زیادی بنوشید تا اثر رنگ از بین برود. به این ترتیب ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان تا حدود زیادی بالا خواهد رفت و می توانید تا سال ها از طرح لبخند زیبا لذت ببرید.
بالارفتن لثه
با افزایش سن خط لثه به سمت بیرون کشیده می شود. این امر طبیعی بوده و به مرور زمان اتفاق می افتد. این موضوع برای افرادی که کامپوزیت دندان انجام داده اند بسیار مهم می شود. زیرا بالا رفتن لثه باعث گیر افتادن ذرات غذا در مرز بین لثه و کامپوزیت دندان می شود. غیر از اینکه این مشکل می تواند باعث عفونت دندان های زیرین شود، باعث آشکار شدن چسب زیر روکش شده و مواد چسب به مرور زمان رنگ بگیرند. در این حالت خود ونیر کامپوزیت دندان رنگ پذیری نخواهد داشت و این چسب نگهدارنده است که بدرنگ می شود. برای رفع این مشکل بایستی سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید تا اقدامات درمانی مناسب انجام گیرد. مراجعات منظم و به موقع به دندانپزشک بعد از نصب روکش، نقش مهمی در ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان دارد. زیرا این گونه مشکلات شناسایی شده و از پیشروی زیاد آن جلوگیری می شود.
روش های درمانی برای تغییر رنگ کامپوزیت دندان
برای حفظ ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان بهتر است با روش های درمان و پیشگیری از بروز این مشکل آشنا شویم:
اصلاح روکش در صورت مصرف مواد غذایی رنگی
در صورتی که روکش کامپوزیت دندان در اثر مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی دچار بدرنگی شده باشد، بهتر است به دندانپزشک مراجعه شود. بهترین راهکار برای حل این مشکل پولیش مجدد ونیر کامپوزیت دندان است. با یان کار مجددا روکش به حالت قبل درآمده و شفافیت و زیبایی خود را بدست می آورد.
درمان تغییر رنگ در اثر وجود سوراخ های ریز
در صورتی که به هر دلیل اعم از وجود سوراخ های ریز در فاصله بین لثه و روکش و یا بالارفتن لثه، چسب روکش دچار تغییر رنگ شده باشد، می توان با پر کردن این فاصله و پوشاندن سوراخ های ریز میکروسکوپیک این مشکل را برطرف نمود. در صورتی که مشکل عمیق تر باشد و بدرنگی روکش با این ترفندها از بین نرود، مجبور به تعویض ونیر کامپوزیت دندان خواهید شد.
آشنایی با روش های افزایش ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان
حال که با علل تغییر رنگ و نیز درمان ها و اقدامات لازم بعد از ایجاد این مشکل آشنا شدیم، بهتر است با روش هایی که ماندگاری رنگ در کامپوزیت دندان را افزایش می دهد نیز آشنا شویم. همواره تاکید می شود پیشگیری بهتر از درمان است و بهتر است این توصیه ها را برای جلوگیری از ایجاد بدرنگی روکش کامپوزیت دندان رعایت نمایید:
مراقبت های بهداشتی
بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان یاستی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به هیچ عنوان فراموش نشود. این نوع روکش ها در مقابل رنگ، مقاومت زیادی نشان نمی دهند و ممکن است به سرعت دچار بدرنگی و زرد شدن روکش شوید. بهتر است بعد از هر وعده غذایی دندان ها را مسواک زده و برای حفاظت از لثه نیز به صورت مرتب نخ دندان استفاده نمایید. نوع مسواک و خمیر دندان نیز باید به صورت صحیح و مناسب انتخاب شود. مسواک های زبر باعث از بین رفتن جلای روکش شده و سطح آن را کدر می کند. بهتر است از مسواک های نرم استفاده شود. نوع خمیر دندان نیز نباید طوری انتخاب شود که حاوی مواد سفید کننده و .. باشد؛ زیرا باعث از بین رفتن شفافیت روکش خواهد شد.
عدم مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
مصرف دخانیات از جمله سیگار باعث بدرنگی و زرد شدن دندان ها می شود. بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان به علت مقاومت کمتر این نوع روکش به لکه پذیری، بایستی مصرف دخانیات را به حداقل ممکن رسانده و در صورت امکان ترک نمایید. غیر از بدرنگ شدن روکش، مصرف دخانیات می تواند باعث پوسیدگی دندان های زیر روکش کامپوزیت دندان گردد. از آنجایی که ونیر کامپوزیت دندان بسیار نازک است، هر گونه تغییر در سطح زیرین روکش کاملا مشخص می شود. در نتیجه این پوسیدگی ها نیز باعث بدرنگ نشان دادن روکش خواهد شد. مصرف مشروبات الکلی به علت رنگ زیاد این مواد تاثیر مخربی در رنگ روکش کامپوزیت دندان خواهد گذاشت. بهتر است تا حد امکان از مصرف این نوع مواد خودداری نموده و در غیر این صورت مقدار آن را به حداقل برسانید.
مراجعات منظم به دندانپزشک
یکی از راه های پیشگیری از بدرنگ شدن روکش کامپوزیت دندان، مراجعات منظم به دندانپزشک است. دندانپزشک وضعیت کل دندان ها را بررسی نموده و قسمت هایی که برای بیمار امکان دسترسی نمی باشد، تمیز و ضدعفونی می کند. این کار مانع گسترش عفونت به سایر دندان ها شده و بهترین راه برای پیشگیری از تغییر رنگ روکش می باشد.
