SCC مختصر عبارت squamous cell carcinoma است که به معنی سرطان سلول سنگفرشی می باشد. این سلول ها از سلول پوشاننده منشا می گیرند. طبق آمار جهان این سرطان جزو شایع ترین تومورهای حفره دهان به حساب می آید. این تومور به سرعت رشد و پیشرفت می کند و از طریف سیستم لنفاوی به دیگر مناطق بدن نیز سرایت پیدا می کند.
علت سرطان دهان سلول سنگفرشی چیست؟
عوامل گوناگونی در ایجاد سرطان سلول سنگفرشی نقش دارند. اما دو علت اصلی سبب بوجود آمدن این نوع سرطان می شوند که این دو عامل عبارتند از: مصرف سیگار و قلیون و مشروبات الکلی. مصرف همزمان قلیان و سیگار ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را دوچندان می کند. این نوع سرطان ارثی نیست و اگر یکی از اعضای خانواده به این موضوع دچار شدند خطر ابتلای دیگر اعضا افزایش پیدا نمی کند. این سرطان بیشتر در آقایان و در سنین میانسالی ایجاد می شود.
علائم سرطان سلول سنگفرشی
این نوع تومور اصولا به شکل های مختلفی بروز پیدا می کند. از علائم این سرطان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- قرمزی
2- ضایعات برجسته
3- ایجاد زخم
4- پلاک های سفید رنگ
در صورتی که ضایعه و یا زخمی غیر طبیعی در داخل دهان و صورت مشاهده شود و بعد از 4 هفته هیچ خبری از بهبودی وجود نداشته باشد، فرد باید فورا به پزشک مراجعه کند. جالب است بدانید که این نوع تومور ممکن است بسیار دردناک و یا بدون درد باشد.
تشخیص سرطان دهان چگونه است؟
همانطور که پیش تر نیز ذکر کردیم این نوع سرطان ممکن است که در ابتدا در دهان فرد به صورت یک زخم و یک ضایعه نمایان شود و طی چند هفته بهبود پیدا نکند. پزشکان با تجربه بر اساس تجربیاتی که دارند از روی ظاهر می توانند این نوع سرطان را به خوبی تشخیص دهند. این تومور می تواند به صورت ضایعات سفید رنگ باشد و یا به صورت تکه های قرمز و تیره رنگ ظاهر شوند. ضایعات معمولا به صورت یک زخم فرورفته و برجستگی های بزرگ دیده می شوند. برای تشخیص قطعی این نوع سرطان اصولا نمونه برداری صورت می گیرد. نمونه برداری از سرطان سلول سنگفرشی می تواند با بی حسی موضعی انجام شود ویا سرپایی باشد و در مطب و یا در بیمارستان تحت بیهوشی صورت گیرد. همه موارد ذکر شده به نمونه برداری و تشخیص پزشک مربوطه بستگی دارد. دندان پزشکان برای بررسی این نوع سرطان به معاینه غدد لنفاوی و دهان می پردازند.
درمان سرطان سلول سنگفرشی
درمان این تومور با جراحی صورت می گیرد و قسمتی از بافت سالم اطراف برای پیشگیری از برگشت این سرطان برداشته می شوند. وسعت جراحی به میزان سلول سرطانی بستگی دارد. در مراحل اولیه در صورتی که این سرطان به موقع تشخیص داده شود، سرطان به صورت یک ضایعه کوچک نمایان می شود و به نقاط دیگر بدن بروز پیدا نمی کند و می توان با یک جراحی سرپایی کوچک این مشکل را به صورت کامل رفع نمود. در صورتی که ضایعه بزرگ باشد و فرد به موقع برای درمان آن اقدام نکرده باشد، سرطان به پوست صورت، استخوان فک و…. بروز پیدا می کند و حتی ممکن است به گردن، ریه و … نیز سرایت کند، در این صورت برای درمان به جراحی بزرگ و وسیع نیاز است تا تمام ضایعه از بین برود. در جراحی های بزرگ شیمی درمانی و پرتو درمانی مکمل درمان می باشند. گاهی ضایعه بسیار گسترش پیدا می کند و به ساختار های حیاتی فرد مانند مغز نیز سرایت پیدا می کند، در چنین شرایطی برداشت سرطان تنها با جراحی ممکن نیست و ممکن است هیچ درمانی پاسخگو نباشد. در صورت تشخیص زود هنگام حدود 90 درصد احتمال درمان وجود دارد، اما متاسفانه تنها 50 درصد از بیماران قبل از این که این تومور به دیگر نقاط بدن سرایت کند تشخیص داده می شوند.
روش هایی برای پیشگیری از انواع سرطان دهان
برای جلوگیری از انواع سرطان دهان بهتر است که سیگار و مشروبات الکلی مصرف نشوند زیرا این موارد جزو علت های اصلی بروز سرطان دهان می باشند. در صورتی که فردی با زخم و یا تغییر رنگ پایدار مواجه شد بهتر است به دندان پزشک مراجعه کند تا سریعتر درمان شروع شود.
عوارض جراحی سرطان دهان
هنگامی که بیمار بسیار دیر به پزشک مراجعه می کند و سرطان به شدت گسترش پیدا می کند ممکن است قسمت هایی از زبان، پوست صورت، گونه، استخوان فک و صورت برداشته شوند و برای بازسازی نواحی ذکر شده از پا و یا قفسه سینه پیوند زده شود.
مرگ و میر ناشی از سرطان سلول سنگفرشی
مرگ و میر ناشی از این سرطان تا حد زیادی به پیشروی سلول سرطانی بستگی دارد. در صورتی که در مراحل اولیه که ضایعه کوچکتر از 2 سانتی متر است و به غدد لنفی گردن و سایر نقاط بدن سرایت نکرده است این سرطان تشخیص داده شود می توان با جراحی تومور را به صورت کامل درمان کرد و در چنین شرایطی مرگ و میر وجود ندارد، اما در صورتی که اندازه تومور بیش تر از 4 سانتی متر باشد و به سایر نقاط بدن اعم از کبد و ریه و غدد لنفی گردن سرایت پیدا کرده باشد میزان مرگ و میر افزایش پیدا می کند.
درمان های غیرجراحی سرطان سلول سنگفرشی
روش های جایگزین نیز برای درمان این نوع سرطان وجود دارد. همانطور که می دانید شیمی درمانی و پرتو درمانی روش های شناخته شده هستند اما روش های دیگری نیز برای درمان این سرطان وجود دارد که عبارتند از:
1- شیمی درمانی پیشگیرانه
امروزه دو هزار ماده وجود دارد که دارای خاصیت شیمی – پیشگیری می باشد. رتینوئید ها و رتینوییک اسید جزو مواردی هستند که از آن ها برای درمان این سرطان می توان استفاده کرد. رتینوئید را به ویتامین A و مشتقات طبیعی آن می گویند.
2- ایمنوتراپی
ایمنوتراپی غیر فعال ( استفاده از عواملی که از شخص بیمار گرفته می شود) و ایمنوتراپی فعال( استفاده از عواملی خارج از بیمار) در حال بررسی و مطالعه می باشد. در این روش از واکسن هایی که با استفاده از اپی توپ های مشخصی از سلول های سرطانی ساخته می شوند و سپس تحریک سیستم ایمنی بر علیه آن عمل می کند و واکنش نشان می دهد به عنوان درمان نهایی استفاده می شود
3- فتودینامیک تراپی
در این روش از یک عامل حساس کننده به نور که جوری طراحی شده است که سلول های سرطانی را مورد هدف قرار دهد استفاده می شود و پس از فعال سازی، سلول های مورد نظر را می کشد. یکی از مزایای این روش امکان انتخاب سلول ها می باشد.
مطلب فوق توسط نویسندگان ایمپلنت تهران با استفاده از منابع علمی تحت وب و کتب علمی نگارش شده است. و همانطور که میدانید که مباحث علمی نیاز به مشاوره جدی پزشک دارد ، هیچگونه مسئولیتی عهده دار ایمپلنت تهران نمیباشد. (دکتر دهقان)