ارتوگناتیک یا جراحی فک اصولا برای درمان و بهبود عدم تقارن و بی نظمی استخوان های فک انجام می شود تا دندان ها عملکردی بهتر داشته باشند. این جراحی سبب می شود که برخی از ایرادات ظاهری فرد نیز از بین برود. مشکلات فکی که بسیار جدی هستند و حتی با کمک ارتودنسی نیز درمان نشده اند باید جراحی شوند. در بیشتر موارد قبل و بعد از عمل جراحی، بریس های ارتودنسی بر روی دندان های بیمار قرار می گیرد تا بهبودی کامل صورت گیرد. بهتر است متخصص فک با جراح فک مشورت کند و برنامه ی درمانی تخصصی و درستی را ترتیب دهد. جراحی فک بعد از این که رشد فرد متوقف شد انجام می شود که برای خانم ها در سنین 14 تا 16 سالگی و برای آقایان در سنین 17 تا 21 سالگی انجام می شود.
نحوه تشخیص تومور فک
برای درمان و تشخیص تومور و کیست های فک باید آزمایش ها و بررسی هایی صورت گیرد تا پزشک معالج بتواند بهترین درمان را انجام دهد. برخی از کارهایی که برای تشخیص تومور فک لازم است عبارت است از:
1- سی تی اسکن، ایکس ری و ام آر آی
2- بیوپسی تومور و آنالیز آزمایشگاهی و نمونه برداری
در چه مواقعی فرد باید جراحی فک انجام دهد؟
در صورت وجود هر یک از موارد زیر باید جراحی فک انجام شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که تنها وجود تومور و کیست منجر به عمل جراحی فک نمی شود و موارد متعدد و زیادی وجود دارد که در صورت وجود آن ها باید جراحی صورت گیرد، در ادامه شما را با آن ها آشنا خواهیم کرد.
1- تومور و کیست های فک
دهان و فک فرد از بافت های مختلفی تشکیل شده است که شامل استخوان، مخاط، غدد و بافت عضله می شود. وجود چنین بافت هایی در فک فرد سبب می شود تا فک بیش تر از هر بخش دیگری در خطر تشکیل کیست و تومور باشد مخصوصا زمانی که فرد سیگار و الکل مصرف کند.
همانطور که می دانید بسیاری از مشکلات دهانی از عدم رعایت بهداشت و استعمال دخانیات سرچشمه می گیرند. تومورها در داخل و اطراف استخوان فک رشد می کنند و برای جلوگیری از مشکلاتی مانند نافرمی و مال اکلوژن بهتر است هر چه سریع تر جراحی صورت بگیرد، در صورتی که کیست و یا توموری سرطانی شود فرد باید با روش های شیمی درمانی و یا پتودرمانی از دست آن ها خلاص شود.
2- ضربه یا آسیب به صورت و فک
در صورتی که صورت و استخوان فک فرد آسیب دیده باشد و یا شکسته باشد، عمل جراحی بهترین گزینه برای برگرداندن عملکرد فک و تقارن چهره می باشد. در برخی مواقع عواملی مانند تصادف، حادثه ورزشی و… به دندان آسیب وارد می کنند بنابراین جراحی فک و صورت بهترین روش درمان می باشد.
3- درد مزمن استخوان فک
مفصل گیج گاهی فکی در بین فک بالا و پایین قرار دارد و فرد می تواند با قرار دارن یک انگشت بر روی گوش و باز کردن همزمان دهان آن را حس کند. در صورتی که فرد نمی تواند بیش از حد دهانش را باز کند، یا با باز کردن دهان خود احساس درد می کند و یا فکش قفل شده است ممکن است دچار اختلال مفصل گیج گاهی شده باشد که در چنین مواقعی تورم بوجود می آید و بافت های اطراف دهان ضعیف می شوند.
دندان پزشکان اصولا سعی می کنند از روش های غیر تهاجمی برای این گونه اختلالات استفاده کنند. در برخی مواقع که اختلال مفصل گیج گاهی فکی با شدت کمتری وجود دارد دندان پزشکان سعی می کنند آن را با محافظ های دهانی، ریتینر و با بریس های ارتودنسی درمان کنند اما در صورتی که مشکل بسیار جدی باشد باید از عمل جراحی برای کاهش درد استفاده کرد.
4- انحراف و جلو یا عقب بودن فک
هنگای که فک بالا و پایین فرد با یکدیگر تقارن ندارند یعنی استخوان یکی از فک ها بیشتر از دیگری رشد کرده است.
الف- هنگامی که فک پایین عقب تر باشد احتمال دارد که بیمار به هایپولازی مندیل ( عدم رشد کافی استخوان فک پایین ) و یا هایپرلازی ماگزیلا ( رشد زیاد و بیش از حد استخوان فک بالا) مبتلا شده باشد.
ب- عدم تقارن و انحراف فک ها ممکن است بر اثر رشد چندین سندروم باشد که اصولا این سندروم ها مانع از رشد یک سمت فک و یا رشد بیش از حد یک سمت می شوند.
ج- در صورتی که فک پایین جلوتر باشد احتمال دارد که بیمار به هایپرلازی مندیل ( رشد زیاد و بیش از حد استخوان فک پایین ) و یا هایپویلازی ماگزیما ( عدم رشد کافی استخوان فک بالا ) مبتلا شده باشد.
در تمام موارد گفته شده باید جراحی صورت گیرد و یا فک بیمار تراشیده شود. در سنین کم نیز ممکن است جلو و یا عقب بودن فکین مشخص شود اما والدین باید تا اتمام رشد استخوان فرزند خود صبر کنند و سپس برای انجام جراحی اقدام کنند. تا قبل از اتمام رشد استخوان، کودکان می توانند از هدگیر، بریس ثابت ارتودنسی و ریتینر برای بهبود مشکلات فک استفاده کنند.
5- مشکلات بایت ناشی از ساختار استخوان فک
ارتودنسی متحرک، ثابت و کشیدن دندان اولین روش هایی است که برای رفع مشکلات و تومورهای فکی انجام می شود. جراحی تومور فک مشکلات زیر را بر طرف می کند.
1- کراس بایت
2- آدربایت
3- اوربایت
4- اپن بایت
مطلب فوق توسط نویسندگان ایمپلنت تهران با استفاده از منابع علمی تحت وب و کتب علمی نگارش شده است. و همانطور که میدانید که مباحث علمی نیاز به مشاوره جدی پزشک دارد ، هیچگونه مسئولیتی عهده دار تهران جراحی نمیباشد. (دکتر دهقان)
